Jak Rozwijać Inteligencję Emocjonalną U Dzieci?
Wyobraź sobie, że Twoje dziecko ma problem z poprawieniem ocen z języka polskiego i że zamiast kłócić się i wpadać w złość, ono samo do Ciebie przychodzi i prosi Cię o pomoc.
Wyobraź sobie, że przyjaciel Twojego dziecka odwołał przyjęcie urodzinowe, bo jego mama jest chora. Twoje dziecko nie jest smutne z tego powodu, bo rozumie sytuację oraz czuje empatię w stosunku do chorej mamy i swojego przyjaciela.
Takie zachowanie może nie robić wielkiego wrażenia na innych, ale na pewno dużo znaczy dla Ciebie, jako rodzica.
Manifestacja takich odpowiedzi w trudnych sytuacjach jest sygnałem, tego, że Twoje dziecko rozwinęło zdolności miękkie, które są definiowane jako „inteligencja emocjonalna”. Ten rodzaj inteligencji nie jest określany żadnym standardowym i ogólnie przyjętym testem jak w przypadku tradycyjnego IQ. Rozwijanie tych zdolności u dzieci jest niezwykle ważne, bo to właśnie one pomogą Twojemu dziecku, stawić czoło przeciwnościom życiowym oraz szybko i właściwie reagować na trudne sytuacje życiowe.
W tym artykule dowiesz się:
- Czym jest inteligencja emocjonalna i jak ją rozwijać u dzieci.
- Czemu inteligencja emocjonalna jest bardziej potrzebna Twojemu dziecku niż tradycyjne IQ?
- Koszt analfabetyzmu emocjonalnego.
- Rozwijanie inteligencji emocjonalnej u dzieci.
Czym jest inteligencja emocjonalna?
Inteligencja emocjonalna jest złożonym pojęciem, a nawet, powiedziałabym trochę podstępnym, ponieważ ta nazwa odnosi się tylko do emocji. W rzeczywistości jednak ten rodzaj inteligencji to nie tylko umiejętność zarządzania własnymi emocjami i emocjami innych w celu osiągania celów, ale przede wszystkim zarządzanie własnymi myślami, znanie i podążanie za swoimi najważniejszymi wartościami życiowymi, szacunek dla samego siebie i innych, wysoki poziom samoświadomości. To również znanie własnych mocnych i słabych stron oraz otwartość na konstruktywną krytykę, dzięki której możemy rozwijać umiejętności, których jeszcze się nie nauczyliśmy.
Według Daniela Golemana amerykańskiego psychologa oraz autora książki „Inteligencja Emocjonalna”, która została przetłumaczona na 40 języków i pozostawała na liście bestsellerów New York Times przez półtora roku, inteligencja emocjonalna składa się z pięciu podstawowych części.
Samoświadomość, umiejętność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, ich przyczyn oraz umiejętność wyrażania, oraz regulowania. Jeżeli Twoje dziecko jest emocjonalne inteligentne, to będzie wiedziało, że jego uczucia są normalne i że nikogo nie krzywdzą. Dziecko będzie zdawało sobie sprawę, że jego zachowanie może kogoś skrzywdzić oraz będzie umieć przewidzieć, jak jego czyny wpłyną na innych.
Samoregulacja, zdolność do regulowania własnych emocji, potrafi myśleć o konsekwencjach swoich działań, zanim je wykona.
Motywacja, napęd, który umożliwi Twojemu dziecku osiągnięcie celów.
Empatia, zdolność Twojego dziecka do rozumienia i odczuwania tego, co czują inni.
Zdolności socjalne, umiejętność skutecznego radzenia sobie z relacjami i interakcjami społecznymi. Twoje dziecko będzie wiedzieć, jakie zachowanie spotyka się z pozytywną reakcją innych ludzi.
Czemu inteligencja emocjonalna jest bardziej potrzebna twojemu dziecku niż tradycyjne IQ?
Daniel Goleman uważa, że tradycyjne IQ jedynie w 20% wpływa na osiągnięcie sukcesu w życiu, pozostałe 80% to zdolności miękkie, tworzące inteligencję emocjonalną. To właśnie te zdolności najbardziej wpływają na motywację, a raczej na umiejętność motywowania samego/samej siebie w dążeniu do celu. Ten set umiejętności to przede wszystkim:
- wspieranie, motywowanie i dopingowanie samego siebie,
- pozytywny self-talk, który pomaga nam podnosić się po każdej porażce albo zawirowaniu życiowym,
- to umiejętność radzenia sobie ze stresem,
- to pozytywne spojrzenie w to, co przyniesie życie,
- to budowanie trwałych i pozytywnych relacji z innymi ludźmi,
- to umiejętność do radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych,
- to odporność psychiczna i emocjonalna,
- to spokój i szczęście.
Goleman uważa, że inteligencja akademicka, czyli ta wyuczona w szkole, oferuje zero przygotowania w radzeniu sobie z zawirowaniami jakie niesie ze sobą życie. Pomimo tego, że wysoki poziom IQ nie gwarantuje dobrobytu, prestiżu bądź szczęścia w życiu, szkoły oraz nasza kultura kompletnie ignoruje inteligencję emocjonalną-czasami nazywaną charakterem-i, która również ma ogromny wpływ na nasze przeznaczenie. Psycholodzy uważają, że jest ona niezbędnym elementem do zrozumienia, dlaczego jedna osoba odnosi sukcesy w życiu a druga osoba z identycznym IQ ledwo sobie w nim radzi. To właśnie od wysokości naszej inteligencji emocjonalnej będzie zależało, jak wykorzystujemy nasze inne zdolności w życiu, również nasz intelekt. Ten rodzaj inteligencji ma największy wpływ na to, czy odniesiemy w życiu sukces, czy też nie. Jest ona również uważana za lepszego kandydata na tego, kto ma potencjał do odniesienia sukcesu w życiu.
Nie zrozumcie mnie źle, sukces, o którym tutaj piszę, to nie jest bogactwo, super szybkie samochody i prestiż. To jest coś więcej, to jest życie z pasją, życie w zgodzie ze sobą, które daje nam dużo więcej szczęścia, niż jakikolwiek przedmiot będzie mógł nam zaoferować. Osoba z wysoką inteligencją emocjonalną ma większe szanse na szczęśliwe, pełne miłości i spełnienia życie niż osoba z wysokim IQ.
Koszt analfabetyzmu emocjonalnego.
Psychoterapeutka Joanna Piekarska, z którą pełny wywiad możecie znaleźć, klikając tutaj, mówi, że 20 latki nieradzące sobie na uniwersytecie i bez wsparcia rodziców, bardzo często regulują swoje emocje poprzez różnego rodzaju używki. Goleman, mówi, że takie zachowania są powodem niskiej inteligencji emocjonalnej, co prowadzi do regulowania emocji w niewłaściwy sposób.
Goleman nazywa to maladaptive coping, czyli zachowania nieprzystosowawcze, często nazywane nieprzystosowaniem społecznym. Jest to nieumiejętność radzenia sobie z silnymi emocjami i próba regulowania ich poprzez różnego rodzaju używki jak: alkohol, narkotyki, objadanie się, palenie papierosów.
Piekarska, również mówi, że już 30 latki mają problemy z wypaleniem zawodowym, podejmowaniem decyzji, lękiem przed oceną oraz kłopoty z utrzymaniem związku lub pracy. Te osoby podczas terapii dochodzą do wniosku, że nie wiedzą, kim są i czego dla siebie chcą od życia. Ci młodzi ludzie przechodzą przez bardzo trudne sytuacje życiowe i ewidentnie nie są w żaden sposób przygotowani, aby sobie z tym poradzić. To jest właśnie ten moment, kiedy brak inteligencji emocjonalnej jest najbardziej widoczny. Marc Brackett, psycholog i wykładowca w Child Study Centre na Uniwersytecie Yale, który od 20 lat bada wpływ inteligencji emocjonalnej na procesy uczenia się, podejmowania decyzji, a także na kreatywność, zdrowie, efektywność i związki, twierdzi, że jeżeli system edukacji obejmowałby umiejętności emocjonalne, interwencje psychiatrów dziecięcych i innych fachowców stałby się mniej potrzebne (M.Bracett 2019).
Ci młodzi ludzie byliby wyposażeni w narzędzia i strategie, dzięki którym do takich sytuacji by w ogóle nie doszło, potrafiłyby radzić sobie z nimi już w zalążku i nie dochodziłoby do ich eskalacji. Osoby z wysoko rozwiniętą inteligencją emocjonalną, dzięki wysokiej świadomości samego siebie, wiedzą kim są i czego chcą od życia. Znają swoje wartości i za nimi podążają.
Rozwijanie inteligencji emocjonalnej u dzieci
Coraz więcej pedagogów informuje, że im wyższe IQ dziecka, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie ono uczestniczyć i współpracować w klasie. Chcesz, żeby Twoje dziecko dostało przyzwoitą pracę i odniosło sukcesy w przyszłości, prawda? Jeżeli tak, to musisz już dziś zacząć rozwijać zdolności miękkie u swojego dziecka.
Goleman powiedział, że IQ może dać dziecku pracę, ale to jego inteligencja emocjonalna określi, jak szybko awansuje i odniesie sukces w życiu. Iloraz inteligencji emocjonalnej określi, jak skutecznie Twoje dziecko będzie wykorzystywać swoje inne umiejętności. Jestem pewna, że słyszałeś/aś wiele historii o inteligentnych ludziach, którzy nie potrafili zarządzać własnymi emocjami i radzić sobie w życiu. Niestety nie rodzimy się z wysoko rozwiniętą inteligencją emocjonalną, musimy ją sami rozwijać. Oczywiście najlepiej robić to już w dzieciństwie.
Co możesz już dziś zrobić, aby rozwijać inteligencję emocjonalną u swojego dziecka?
- Nie skupiaj się na zachowaniu dziecka, tylko na przyczynie. Przyczyną zawsze jest emocja.
- Nie oceniaj uczuć dziecka ani ich nie umniejszaj.
- Rozwiązuj problemy razem z dzieckiem: zarządzanie zachowaniami i emocjami w kierunku rozwiązań jest bardzo skutecznym sposobem nauczania inteligencji emocjonalnej.
- Pomaganie innym, niech Twoje dziecko nauczy się pomagać innym ludziom na swój prosty sposób.
- Słuchaj i potwierdzaj uczucia, poświęć dziecku pełną uwagę, której potrzebuje, kiedy mówi o swoich uczuciach. Niech poczuje, że je rozumiesz.
- Bądź zawsze szczery ze swoim dzieckiem i szczerze zainteresowany jego uczuciami.
Aby rozwijanie zdolności miękkich u dzieci było jeszcze skuteczniejsze, Ty też zacznij rozwijać swoją inteligencję emocjonalną. Świadomy siebie rodzic będzie wspaniale wpływać i rozumieć swoje dziecko na poziomie emocjonalnym. Będziesz w stanie rozpoznawać emocje dziecka i rozmawiać z nim o tym, co stworzy bardzo pozytywną więź między Wami. Jak zacząć rozwijać inteligencję emocjonalną? Najprostszym sposobem jest rozwijanie samoświadomości poprzez narzędzie, którego autorem jest Marc Bruckett, RULER.
Bibliografia
Brackett, M., 2019. Pozwól Sobie Na Uczucia. Gliwice: Helion SA.
Goleman, D., 1995. Emotional Intelligence. London: Bloomsbury Publishing.
Gottman, J., 1997. Raising Emotionally Inteligent Child. New York: Simon & Schuster, INC.
Neal, S., Spencer-Arnell, L., and Wilson, L., 2018. Coaching Inteligencji Emocjonalnej. Warszawa: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Stewart. I., Joines, V., 2021. Analiza Transakcyjna Dzisiaj. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
